عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه میزان بهره وری ما در حوزه آب بسیار پایین است گفت: مدیریت آب در همه بخش‌ها اعم از شرب، صنعت و كشاورزی ضروری است و اینطور نیست كه فقط باید در بخش كشاورزی، بهره وری را افزایش دهیم.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز به نقل از صداوسیما، علیرضا عباسی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی به مدیریت مصرف بهینه آب در کشور اشاره کرد و افزود: ما در حوزه آب شرب و كشاورزی باید الگوی مصرف را اصلاح و فرهنگ سازی كنیم، تا بتوانیم بر تبعات خشكسالی غلبه كنیم.
وی با بیان اینکه کشور ما در بافت جغرافیایی خشک و نیمه خشکی قرار دارد و باید بهره وری بیشتر مورد دقت قرار گیرد، افزود: افزایش بهره وری در آب کشاورزی نیاز به یک حرکت جهادی دارد.
شروح گفتگو به این شرح است :
سوال : درباره مصرف آب یا هر نوع مصرف انرژی در برهه‌های مختلف هشدار های مختلف را میشنویم .وقتی وارد فصل تابستان می‌خواهیم بشویم در آستانه فصل تابستان هشدارهای مصرف آب بیشتر و بیشتر هم می‌شود . این که ما چطور باید مدیریت مصرف داشته باشیم و چطور باید به مصرف بهینه برسیم، کم مصرف کردن یک بحث است و مصرف بهینه بحث بسیار متعالی است که یا کم به آن پرداخته شده یا این که اصلا نمی‌دانیم، فرق نمی کند گاز باشد یا برق ،لطفا در خصوص مصرف بهینه توضیحاتی بفرمایید؟
عباسی : یکی از مشکلات ما در حوزه آب این است که بهره وری ما در حوزه آب بسیار پایین است مثلا شما در نظر بگیرید کشاورزی را مد نظر قرار دهیم که یک درصد قابل توجهی از آب را استفاده میکند، در دنیا مثلاً به ازای هر متر مکعب آب، چند کیلوگرم محصول برداشت می شود؟
جایی ممکن است این برسد به دو تا دو و نیم کیلو گرم به ازای هر متر مکعب و جایی ممکن است برسد به یک و نیم کیلوگرم، این فاصله این دو نشان می دهد که مصرف بهینه و بهره وری در حوزه آب کشاورزی در این دو محصول یا دو کشت با هم متفاوت است ، بنابراین باید برویم به این سمت که حداقل آب را استفاده کنیم، حداکثر محصول را برداشت کنیم، این نیست که ما استفاده نکنیم حتی در صنعت، در شرب و در فضای سبز باید به اندازه و به کفایت مصرف کنیم، از یک طرف از اسراف جلوگیری کنیم و از یک طرف از هدر رفت آن جلوگیری کنیم مثلاً در حوزه صنعت، آب را استفاده میکنیم ولی آیا امکان باز چرخانی این آب وجود دارد یا ندارد ، و دوم این که آیا می توانیم با روش هایی مصرف این آب را به حداقل برسانیم ؟
مثلاً شما در یک نیروگاه در نظر بگیرید آب مصرف می شود برای خنک کردن سیستم نیروگاه، آیا میتوانیم سیکل این نیروگاه را از نظر سوخت تغییر دهیم یا از نظر سیکل ترکیبی تغییرات ایجاد کنیم که با حداقل آب بتوانیم تولید را داشته باشیم نه این که تولید را کم کنیم، حتی تولید را افزایش هم بدهیم، ولی به ازای آن مقدار تولید، آب کمتری استفاده کنیم از ظرفیت های دانش بنیانی می توانیم استفاده کنیم و این ظرفیت دانش بنیانی به ما کمک کند از تکنولوژی های جدید بتوانیم حداقل آب را استفاده کنیم و حداکثر تولید را داشته باشیم.
در حوزه فضای سبز هم همینطور است ما از چه سیستم هایی، از چه گیاهانی استفاده کنیم یک موقع شما چمن استفاده می کنید مقدار آب بالایی می‌خواهد، یک زمان گیاهان مقاوم به کم آبی را کشت می دهید که همان سبزی و طراوت را دارد، ولی آب کمتری می خواهد، بنابراین باید برویم به سمت روش هایی که بتوانیم حداکثر بهره برداری را داشته باشیم و حداقل آب را استفاده کنیم چه در حوزه کشاورزی، چه در حوزه صنعت و چه فضای سبز.
در حوزه شرب هم به همین صورت است شما در نظر بگیرید که ما در منازل آبی که استفاده میکنیم این آب وارد سیستم فاضلاب می شود و می شود آبی که وارد سیستم فاضلاب شده تا 80 درصد آب آن را به چرخه تولید برگرداند با استفاده از سیستم های تصفیه و جاهایی که آب با کیفیت مورد نیاز نیست این آب را استفاده کرد. به طور مثال مثلاً در نیروگاهی که سیکلش هم عوض نشده و دارد با همان سیستم خنک کنندگی آب سیستمش خنک می‌شود، از پسابی که از فاضلاب خانگی است که تصفیه شده استفاده کرد و این را به جای این که از آبهای باکیفیت استفاده شود استفاده کنیم .
بنابراین باید هم در حوزه بازچرخانی آب و هم روش هایی که این روش کاررایی و بهره‌وری مصرف آب را بالا میبرد استفاده کنیم و به نوعی مصرف بهینه را در حوزه های مختلف مصرف آب داشته باشیم.
سوال : در قسمت های مختلف که اشاره داشتید چند نکته حائز اهمیت است یکی از بحث ها آموزش است که در حوزه عام بیشتر کاربرد دارد البته خاص هم همینطور ، اما بحث دیگر بحث استفاده از استفاده از تکنولوژی روز و مدرن در این حوزه است، اگر قرار است آب به چرخه مصرف دوباره برگردد احتیاج به تکنولوژی خاص دارد چقدر تکنولوژی در اختیار ما است و چقدر این تکنولوژی را در دسترس داریم ؟
عباسی : ما در این زمینه ها رشد بسیار خوبی داشتیم مثلاً ما گاهی نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌شود چه نمایشگاه های ملی و چه نمایشگاه‌های بین‌المللی در داخل کشور برگزار می‌شود وقتی حضور پیدا می کنیم مجموعه های دانش بنیان بسیار خوبی ،دستگاه هایی را ساختند که می‌تواند این کار را انجام دهد ولی همان بحث آموزش که شما اشاره به آن داشتید.
ما باید در زمینه فرهنگ سازی در این قسمت که ما باید برویم به سمت این که از این سیستم ها استفاده کنیم، یک مقدار کمتر کار شده و الا از آن طرف دانشمند و متخصصین ما کار کردند ولی از این طرف استفاده آنچنانی از آن دانش و فناوری آنها نمی‌شود، باید اینها را ترویج کنیم و فرهنگ سازی کنیم که هم کارخانجات ما، هم حتی در مصارف خانگی ما مردم به این سمت بروند از این سیستم ها استفاده کنند، در کشورهای دنیا آن قدر قیمت تمام شده آب بالا است که به دنبال این می گردند که دستگاهی استفاده کنند که این دستگاه ها بتوانند مصرف آب را پایین بیاورد ولی از آن طرف تولید و بهره وری را افزایش بدهد.
بنابراین در این قسمت ما از نظر تکنولوژی هیچ عقب‌ماندگی نداریم ولی از نظر مصرف و به کار بردن این فناوری و تکنولوژی دچار مشکل هستیم و باید در حوزه فرهنگ سازی و این که باید برویم به سمت اینکه آب کمتری مصرف کنیم یک زمان فرهنگی و یک زمان از نظر قیمت مجبور می شویم این کار را بکنیم.
صنعت ممکن است مجبور شود چون شما جاهایی ممکن است بارگذاری جدید صنعت نداشته باشید ، اینکه از همان سیستم به طور مثال پساب باشد یا بازچرخانی آب در مجموعه خودش اگر این الزام را برای صنایع بیاوریم مطمئنا صنایع میروند به سمت این که از این تکنولوژی ها استفاده کنند من به عنوان فردی که در دانشگاه به عنوان عضو هیأت علمی مشغول هستم و با این مجموعه ها آشنا هستم این را خدمت شما عرض می‌کنم که در این حوزه ما مشکلی نداریم حتی بر ارتقاء آن هم مشکلی نداریم ،افراد توانمندی هستند ولی استفاده از دانش و فن آنها آن طور که باید و شاید ترویج و توسعه پیدا نکرده است .
سوال : در حوزه انرژی یکی از نکاتی که شاید همپوشانی داشته باشد مثلا در برق درباره فرسودگی خطوط انتقال برق صحبت میکنیم ، درباره به روز نبودن آن که باعث اتلاف، هدر رفت و یا از بین رفتن منابع می شود، در آب این موضوع چقدر صدق میکند و چقدر برای آن برنامه داشتیم و اجرا کردیم؟
عباسی: در قسمت توزیع آب هم این مشکل را داریم بعضی از شبکه های آبرسانی ما ممکن است برای 30 سال قبل باشد و این ها فرسوده شدند و حتی جاهایی خوردگی و پوسیدگی پیدا کردند بعضی وقتها ما تشخیص هم ندادیم که اینجا پوسیدگی و خوردگی لوله آب است و آب دارد هدر می رود، در این قسمت ها هم باید یک بازبینی انجام شود ولی در مجموعه های وزارت نیرو و خصوصا سیستم آب و فاضلاب ما شاید هزینه این کار برایشان بالا است به این سمت نرفتند ولی این هم یکی از محل هایی است که شاید مثلا اگر ما می گوییم مصرف آب خانوار در کشور ما این است ،سرجمع آب این است و همخوانی ندارد یک جاهایی پرتی است در سیستم توزیع دارد، اتفاق می‌افتد و باید این هم جزو دستور باشد که ما یک بازبینی کلی در سیستم انتقال توزیع آب هم داشته باشیم که در این بین حداقل هدر رفت را از سیستم منابع آبی داشته باشیم.