یک مطالعه تازه نشان داده است که وقوع خشکسالی سه ساله و دمای طاقت فرسا در ایران، عراق و سوریه بدون تغییر اقلیم و گرمتر شدن زمین «تقریبا غیرممکن بود.»
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز، این بررسی را تیمی از اقلیمشناسان در گروه «انتساب آب و هوای جهانی» (دبلیو دبلیون اِی) انجام داده که یک ابتکار عمل جهانی برای تحلیل سریع رویدادهای شدید آب و هوایی است.
براساس این مطالعه خشکسالی غرب آسیا که در ماه ژوئیه ۲۰۲۰ شروع شد عمدتا به دلیل هوای گرمتر از معمول و تبخیر سریعتر آب باران است.
نویسندگان مطالعه تازه از جمله در امپریال کالج لندن میگویند که اگر دما بالا نرفته بود حتی نمیشد سه سال اخیر را خشکسالی به حساب آورد.
محققان در این مطالعه اثر تغییر اقلیم بر میزان بارندگی و دمای بالا را از ژوئیه ۲۰۲۰ تا ژوئن ۲۰۲۳ بررسی کردند. منطقه مورد بررسی ایران و همچنین بخشهایی از «هلال حاصلخیز» در عراق و سوریه در اطراف رودهای دجله و فرات بود.
خشکسالی سه سال اخیر دومین خشکسالی بد این منطقه از زمان ثبت رکوردها توصیف شده است. محققان گفتند که کم آبی، برداشت گندم را کاهش داده، به تنش میان کشورهای همسایه دامن زده و دسترسی به منابع آب را سختتر کرده است.
به گفته آنها این باعث شده است دهها میلیون نفر با کمبود آب و مواد غذایی روبرو شوند.
آنها دریافتند که گرمایش به طور قابل توجهی بر میزان بارندگی اثر نگذاشته، اما احتمال وقوع دمای طاقت فرسای سه سال اخیر در ایران را ۱۶ برابر و در عراق و سوریه را ۲۵ برابر کرده است.
همین دمای بالا به تبخیر خیلی شدیدتر آب در دریاچهها، سدها، رودها، تالابها و خاک دامن زده و یک خشکسالی خفیف را به یک خشکسالی شدید بدل کرده است.
آنها نتیجه گیری کردند که این از مواردی است که تغییر اقلیم به طور غیرطبیعی شرایط خشک طبیعی را تشدید کرده تا به یک بحران انسانی بدل شود.
کمآبی، ناامنی غذایی و تنش فزاینده
این تیم دما، بارندگی و سطح رطوبت در سه سال اخیر را با شرایطی که بدون تغییر اقلیم وجود میداشت مقایسه کرد. این مقایسه با شبیهسازیهای متعدد کامپیوتری انجام میشود.
محققان بارها گفتهاند که با ادامه سوزاندن سوختهای فسیلی و گرمتر شدن زمین، این نوع رویدادها شدیدتر خواهد شد که یکی از آثار مستقیم آن افزایش قیمت مواد غذایی است.
روی دیگر گرمایش سیلهای ویرانگری است که لیبی یکی از بدترین آنها را تابستان امسال تجربه کرد.
سیل روز ۹ سپتامبر به شکسته شدن دو سد در اطراف شهر درنه – که به دلیل وضعیت نابسامان لیبی سالها درست نگهداری و مرمت نمیشد – منجر شد. در نتیجه این سیل هزاران نفر کشته و هزاران نفر دیگر مفقود شدند.
کارشناسان گروه «انتساب آب و هوای جهانی» در آن مورد هم گفتند که تغییر اقلیم احتمال وقوع طوفان ویرانگر لیبی را ۵۰ برابر کرده است. آنها همچنین دریافتند که به علت تصاعد گازهای گلخانهای توسط انسان میزان بارندگی در این رویداد ۵۰ درصد بیشتر از یک رویداد مشابه در شرایط پیش از گرمایش بود.
در همین زمینه بخوانید
چگونه تغییرات اقلیمی سبب تشدید موج گرما میشود؟
گفتگوی بهره وری: اقدامات اقلیمی مورد نیاز در کشاورزی آسیا
انقلاب اقلیمی از مسیر «IT سبز» میگذرد
سازمان ملل: تغییر اقلیم بر حق حیات، بقا و رشد کودکان اثر گذاشته
مطالعه تازه میگوید که سالها مناقشه – در سوریه و عراق – همراه با گسترش سریع شهرنشینی در منطقه، توانایی جوامع محلی در تطبیق با خشکسالی را محدود کرده که آن را به یک بحران تبدیل میکند.
آنها گفتند که به خصوص جنگ ۱۱ ساله داخلی سوریه، میلیونها نفر را شدیدا در برابر آثار خشکسالی آسیبپذیر کرده است. به نوشته این گزارش تصور میشود که فقط در سال ۲۰۲۲ در سوریه بیش از ۱۲ میلیون نفر گرفتار ناامنی غذایی بودند.
بخشهایی از عراق شاهد درگیری فزاینده بر سر آب بوده، و دریاچهها و رودهای مورد استفاده ماهیگیران خشک شده است.
این گزارش در مورد ایران میگوید که کمبود آب باعث تنش با کشورهای همسایه شده و برداشت کم محصولات به جهش بهای مواد غذایی دامن زده است.
هرچند این مطالعه از سوی سایر محققان مرور نشده اما یافتههای آن بر روشهای استانداردی که مقبولیت گسترده دارد استوار است.
روند سریعتر گرمایش در منطقه
نتایج این مطالعه آیندهای نگرانکننده را برای منطقه را ترسیم میکند.
به گفته محققان خشکسالیهای شدید سه ساله در سوریه، عراق و ایران دیگر رویدادیی نادر نیستند و میتوان انتظار داشت که هر دهه حداقل یک بار در عراق و سوریه و هر دهه دو بار در ایران اتفاق بیافتند.
اما اگر میزان گرمایش زمین به دو درجه بالاتر از شروع عصر صنعتی برسد، خشکسالیهای مشابه محتملتر خواهند شد یعنی دو برابر میزان کنونی.
این یافتهها در حالی منتشر میشود که کنفرانس اقلیمی سازمان ملل، کاپ۲۸، در ماه نوامبر در دوبی برگزار خواهد شد.
شمال آفریقا و خاورمیانه یکی از آسیب پذیرترین مناطق جهان از تغییر اقلیم است به طوری که دانشمندان هشدار میدهند افزایش دما تا پایان قرن بسیاری مناطق آن را غیرقابل سکونت خواهد کرد.
نویسندگان این گزارش میگویند که نیازی بسیار فوری برای توافق جهانی بر سر سیاستهای تخفیف و تطبیق با تغییر اقلیم وجود دارد تا از بدترین عوارض گرمایش جلوگیری شود.
سال گذشته هم مطالعهای توسط بخش مطالعات شیمی موسسه «ماکس پلانک» آلمان میگفت منطقه خاورمیانه و شرق مدیترانه به یک نقطه حاد از نظر تغییر اقلیم بدل شده است به طوری که میزان رشد دمای میانگین آن در سالهای اخیر تقریبا دو برابر میانگین جهانی است.
این منطقه شامل بحرین، قبرس، مصر، یونان، ایران، عراق، اسرائیل، اردن، کویت، لبنان، عمان، منطقه خودگردان فلسطینی، قطر، عربستان سعودی، سوریه، ترکیه و امارات متحده عربی میشود.
براساس آن مطالعه کشورهای این منطقه که جمعیت آن از ۴۰۰ میلیون نفر بیشتر است از سال ۱۹۸۱ به بعد هر دهه ۰.۴۵ درجه سانتیگراد گرمتر شدهاند.
میانگین رشد دما در این مدت در جهان در هر دهه ۰.۲۷ درجه بوده است.
منبع: بی بی سی
مطالب مرتبط:
از خوزستان تا آمریکا؛ تغییرات اقلیمی تابستان را برای ۸۰ درصد جمعیت زمین گرمتر کرد
تغییرات اقلیمی؛ سال ۲۰۲۲ به اندازه وسعت سوئیس از جنگلهای استوایی کاسته شد