با اعمال سیاست‌‌‌های مناسب و استفاده از تجربیات بین‌المللی، می‌‌‌توانیم به سوی اقتصاد پایدار و محیط‌زیست سالم‌‌‌تر حرکت کنیم. این اقدامات باید شامل اجرای مالیات کربن، توسعه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر و تدابیر دیگری مانند بهبود کارآیی انرژی و ترویج فرهنگ محیط‌زیستی در جامعه باشد.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، محمدرضا آریافر، دانشجوی دکترای علوم اقتصادی منابع و انرژی دانشگاه فردوسی مشهد در یادداشتی نوشته است:
در سال‌های اخیر، با توجه به تغییرات آب‌وهوایی و نیاز مبرم به کاهش گازهای گلخانه‌‌‌ای، مفهوم مالیات کربن به‌عنوان یکی از راهکارهای اصلی برای محدود کردن انتشار این گازها و تشویق به استفاده از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، به طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. ایران با دارا بودن منابع غنی انرژی مانند نفت و گاز، نیازمند تحولی عمیق در سیاست‌‌‌های انرژی خود است و مالیات کربن به عنوان یکی از ابزارهای موثر در این راستا مطرح می‌شود.
در سال‌های اخیر، با توجه به تغییرات آب‌وهوایی و نیاز مبرم به کاهش گازهای گلخانه‌‌‌ای، مفهوم مالیات کربن به‌عنوان یکی از راهکارهای اصلی برای محدود کردن انتشار این گازها و تشویق به استفاده از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، به طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. ایران با دارا بودن منابع غنی انرژی مانند نفت و گاز، نیازمند تحولی عمیق در سیاست‌‌‌های انرژی خود است و مالیات کربن به عنوان یکی از ابزارهای موثر در این راستا مطرح می‌شود.
با توجه به اطلاعات منتشرشده توسط آژانس بین‌المللی انرژی (IEA:International Energy Agency) ایران در سال 2022، بعد از چین، ایالات‌متحده آمریکا، هند، روسیه، ژاپن و اندونزی در رده هفتم کشورهای دارای بیشترین انتشار CO2 قرار داشت.
این امر نشان‌‌‌دهنده اهمیت و فوریت تدابیری است که باید در زمینه مدیریت و کنترل انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای اتخاذ شود. هر سال، مجمع جهانی اقتصاد (WEF:World Economic Forum) گزارشی با عنوان «گذار انرژی» منتشر می‌کند که شامل آمار و اطلاعات مربوط به شاخصهای گذار انرژی، عملکرد سیستم انرژی و آمادگی گذار برای کشورهای مختلف است.
این گزارش که فهرستی شامل ۱۲۰کشور است، نشان‌‌‌دهنده وضعیت و پیشرفت هر کشور در راستای انتقال به سیستم‌های انرژی پایدار و کاهش وابستگی به سوخت‌‌‌های فسیلی است. در سال 2023، طبق آخرین گزارش منتشرشده، ایران با جایگاه 92 از میان 120کشور، در زمینه آمادگی برای گذار انرژی به میزانی که مطلوب نیست قرار داشته است.
این امر نشان می‌دهد که در کشور نیاز به تحولات جدی در سیاست‌‌‌های انرژی و محیط‌زیست وجود دارد. گزارش مجمع جهانی اقتصاد به‌عنوان یک منبع معتبر و قابل اعتماد، دولت‌‌‌ها و سازمان‌های بین‌المللی را راهنمایی می‌کند تا سیاست‌‌‌ها و برنامه‌‌‌های خود را برای ایجاد تغییرات موثرتر و پایدارتر در حوزه انرژی و محیط‌زیست بهبود بخشند.
بر اساس نمودار که توسط مجمع جهانی اقتصاد منتشر شده است، شاخص گذار انرژی که شامل آمادگی برای گذار به انرژی پایدار و عملکرد سیستم انرژی است، به‌‌‌وضوح نشان می‌دهد که ایران در مقایسه با میانگین جهانی جایگاه مناسبی ندارد. با شاخص گذار انرژی به اندازه 50.4، ایران به‌‌‌طور کلی دارای عملکرد ضعیفی در حوزه آمادگی برای تحول به سمت منابع انرژی پایدار است.
همچنین با در نظر گرفتن شاخص عملکرد سیستم انرژی که برابر با 61.6 است، مشخص می‌شود که عملکرد سیستم انرژی در ایران هنوز به‌‌‌طور کامل موفقیت‌‌‌آمیز نیست و به بهبود بیشتر نیاز دارد. از طرف دیگر، با آمادگی برای گذار به مقدار 33.6، ایران در زمینه اعمال سیاست‌‌‌های کم کربن و توسعه تجدیدپذیر نیز به چالش کشیده می‌شود.
آمار‌ها نشان می‌دهد که ایران به‌‌‌طور کلی نیازمند بهبود عملکرد در زمینه‌‌‌های مختلف سیستم انرژی و افزایش آمادگی برای گذار به منابع انرژی پایدار است. اقداماتی که برای افزایش بهرهوری انرژی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای و ایجاد توسعه پایدار در زمینه انرژی اتخاذ می‌شود، می‌‌‌تواند به‌‌‌طور قابل‌توجهی به بهبود شاخصهای مذکور کمک کند.
از این رو، نیازمندی‌‌‌های فوری برای اجرای سیاست‌‌‌های کم‌کربن و توسعه تجدیدپذیر در ایران وجود دارد تا کشور به بهبودی معناداری در عملکرد انرژی دست یابد و به سمت سیستم انرژی پایدارتر حرکت کند.
به طور خلاصه با اعمال سیاست‌‌‌های مناسب و استفاده از تجربیات بین‌المللی، می‌‌‌توانیم به سوی اقتصاد پایدار و محیط‌زیست سالم‌‌‌تر حرکت کنیم. این اقدامات باید شامل اجرای مالیات کربن، توسعه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر و تدابیر دیگری مانند بهبود کارآیی انرژی و ترویج فرهنگ محیط‌زیستی در جامعه باشد.