کارشناسان شبكه و ارتباطات معتقدند تحریم‌های فناوری علاوه بر تحمیل هزینه‌های مادی، هزینه‌هایی مانند جاماندگی و جدا افتادگی آموزشی، محدودیت‌های توسعه نرم‌افزاری، كاهش امنیت كاربران ایرانی و حذف سیستماتیك از ارتباطات بین‌المللی را برای كاربران ایرانی ایجاد كرده است.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز به نقل از تعادل، تحریم‌های حوزه ارتباطات و تكنولوژی به مراتب از انواع دیگر از تحریم‌ها خطرناك‌تر است، اگر روزی كشورهای توسعه یافته با تحریم نفت، گندم یا كالاهای به اصطلاح اساسی می‌توانستند كشورهای دیگر را به زانو در بیاورند در قرن ۲۱ شرایطی ایجاد شده است كه حذف یا فیلتر یك پیام‌رسان ساده یا یك موتور جست‌وجو می‌تواند سبب فشارهای مهمی بر یك كشور شود، حتی همین بسترهای تبادل اطلاعات می‌تواند عاملی برای ایجاد اتحادهای اجتماعی شود كه هم می‌تواند فرصت باشد و اگر مدیریت نشود حتی تبدیل به تهدید شود.
شركت‌های تحریم‌كننده دلیل این بد رفتاری‌های خود با كاربران ایرانی را تحریم‌های مالی امریكا عیله كشورمان اعلام كرده‌اند، این یعنی تا مادامی كه ترس از ایالت متحده برای شركت‌های حوزه ارتباطات وجود داشته باشد حتی با وجود برجام هم جرأت ارتباط با ایران ندارند. از سوی دیگر یكی از اصلی‌ترین مشكلات پیش‌روی شركت‌های نوپای ایرانی، نداشتن ارتباط مالی مناسب با بسترهای اولیه و اصلی دنیا مانند گوگل است، بنابراین تا مادامی كه ترس از امریكا در وجود شركت‌های غربی باشد و تبادلات مالی بین ایران و شركت‌های اروپایی و امریكایی صورت نگیرد، حضور پر رنگ ایران در فضای مجازی با موانع بسیاری مواجه است.
كاربران ایرانی اصلی‌ترین قربانی تحریم‌های فناوری هستند
در ایامی كه كاربران و كسب‌وكارهای كشورهای مختلف دنیا هر روز به راحتی به آخرین فناوری‌ها دسترسی پیدا می‌كنند، كاربران ایرانی در كنار علاوه بر فیلترینگ، همزمان با تحریم‌های فناوری علیه ایران دست‌وپنجه نرم می‌كنند. با اینكه تحریم‌ها و سیاست‌های محدودكننده دولت قابل دور زدن هستند و كاربران ایرانی می‌توانند با روش‌های مختلف آنها را بی‌اثر كنند اما این دور زدن به كاربران و كسب‌وكارها هزینه زیادی تحمیل می‌كند. آنها مجبور هستند علاوه بر پرداخت هزینه برای دسترسی به این سرویس‌ها، اگر می‌خواهند خدمتی در بازار جهانی عرضه كنند آن را با قیمت كمتری بفروشند.
در این راستا به گزارش پیوست، میلاد افشاری، متخصص شبكه در این باره می‌گوید: افرادی كه در توسعه نرم‌افزار و برنامه‌نویسی فعال هستند، با چالش‌های زیادی مواجه‌اند و نمی‌توانند زیرساخت‌های مورد نیاز برای انجام كار خود را داشته باشند چون بسیاری از ارایه‌دهندگان سرویس‌های مختلف، محدودیت‌های زیادی برای توسعه‌دهنده‌های ایرانی گذاشته‌اند. هر كجا متوجه شوند شما از ایران برای یك سرویس درخواست می‌فرستید و می‌خواهید نرم‌افزارتان را توسعه دهید، محدودیت ایجاد كرده‌اند و عملا امكان استفاده از آن را نمی‌دهند.
به گفته افشاری قسمت قابل توجهی از انرژی، زمان و مهارت توسعه‌دهنده‌های نرم‌افزار و برنامه‌نویس‌ها در ایران صرف این می‌شود كه چطور محدودیت‌ها و تحریم‌ها را دور بزنند تا بتوانند برای توسعه نرم‌افزارشان از یك سرویس ساده استفاده كنند.
افشاری در خصوص تاثیر تحریم‌های سرویس‌های ابری افزود: امروزه زیرساخت‌های سرویس‌های ابری به سمتی می‌روند كه دیگر توسعه‌دهندگان را با پیچیدگی‌های لایه‌های زیرساختی مواجه نكنند اما این سروس‌ها هم برای كاربران ایرانی محدودیت زیادی ایجاد كرده‌اند. برنامه‌نویسی كه قصد دارد علاوه بر كاربرهای داخل ایران، نرم‌افزارش را برای كاربران خارج از ایران هم در دسترس قرار بدهد با چالش‌های زیادی روبرو است و شاید اصلا سراغ این سرویس‌ها نرود.
داده‌های كاربران همیشه در خطر است
به غیر از هزینه‌ای كه توسعه‌دهنده‌ها و كسب‌وكارهای ایرانی برای دور زدن تحریم‌ها متحمل می‌شوند، كاربران ایرانی در استفاده روزمره از فناوری‌های جدید نادیده گرفته می‌شوند. افشاری در این باره می‌گوید: زمانی كه یك ایرانی می‌خواهد از نرم‌افزاری مثل آنتی‌ویروس استفاده كند، بسیاری از ارایه‌دهنده‌های معروف این نرم‌افزارها برای كاربران ایرانی محدودیت دارند. این محدودیت تاثیرات منفی زیادی در امنیت اطلاعاتی افراد می‌گذارد و به آنها اجازه استفاده ایمن از سرویسی كه قرار است امنیت ارتباط آنها را تامین كند نمی‌دهد.
این موضوعی است كه به گفته افشاری سال‌هاست متخصصین امنیت در ایران با آن درگیر هستند و به واسطه استفاده از فیلترشكن، تحریم‌شكن و سرویس‌های دیگری كه برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌شود، امنیت داده‌های كاربران ایرانی به خطر می‌افتد.
حذف سیستماتیك ایران از ارتباطات بین‌المللی
از دیگر پیامدهای اصلی این تحریم‌ها، حذف سیستماتیك ایران از ارتباطات بین‌المللی و ضربه به اقتصاد دیجیتال كشور است. كاربران ایرانی در استفاده روزمره از فناوری‌های جدید نادیده گرفته می‌شوند و كسب‌وكارها به رسمیت شناخته نمی‌شوند. این موضوع باعث می‌شود اگر كسب‌وكارها حذف نشدند، با شرایط خاص یا به صورت كمرنگ در مجامع بین‌المللی پذیرفته شود و این اتفاق در دوران اوج هوش مصنوعی نتیجه‌ای جز عقب ماندن ایران ندارد.
كشورهایی كه زیر سایه تحریم‌ها ارتباطاتشان با دنیا خدشه‌دار نشده، در رقابت برای توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی هر روز بازار این حوزه را برای رقبای خود تنگ‌تر می‌كنند. این در حالی است كه نه تنها كسب‌وكارهای ایرانی فعال در این حوزه با محدودیت مواجه هستند بلكه كاربران هم در دسترسی به این فناوری فراموش می‌شوند و زبان فارسی در اولویت‌های توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی قرار نمی‌گیرد.
علی شاكر، پژوهش‌گر ارتباطات درباره تاثیر تحریم‌ها در عقب ماندن آموزشی ایران می‌گوید: تحریم‌ها دسترسی به منابع آموزشی، فناوری‌های پیشرفته و ابزارهای تحقیقاتی را محدود می‌كند و در مرحله نخست دانشجویان، محققان و استادان ایرانی با چالش‌های فراوانی مواجه می‌شوند. بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی در ایران نمی‌توانند اشتراك‌های مورد نیاز برای دسترسی به این منابع را داشته باشند و این امر كیفیت آموزش و پژوهش را پایین می‌برد.
به گفته او نبود امكان دسترسی به بسیاری از نرم‌افزارها و ابزارهای آموزش آنلاین شركت‌های بزرگ فناوری دنیا، تبادلات علمی میان دانشگاه‌ها و مراكز علمی ایران و جهان را كاهش می‌دهد و چنین وضعیتی باعث نا امیدی و افزایش مهاجرت می‌شود. همچنین عده‌ای از كارشناسان معتقدند راهكارهای پیش‌روی كاربران ایرانی برای مقابله با این تحریم‌ها محدود است و در این محدودیت استفاده از وی‌پی‌ان یكی از راه‌های اصلی است.
اما استفاده از وی‌پی‌ان سبب شده كه داده‌های كاربران با خطر جدی مواجه می‌شود. از طرفی، علاوه بر خطر استفاده وی‌پی‌ان، این كارشناسان معتقدند اگر مشخص شود كه كاربری با IP ایران وارد شده و در حال دور زدن تحریم‌هاست یا مسیر تراكنشی یك كاربر به ایران برگردد، او به عنوان «كاربر مشكوك» شناسایی می‌شود و در بسیاری از موارد بدون اخطار قبلی داده‌هایش پاك شده یا سیستمش بدون اخطار قبلی بسته می‌شود.
از این رو كارشناسان شبكه و ارتباطات وضعیت كسب‌وكارهای ایرانی را در مواجهه با تحریم‌ها و ناچاری استفاده از وی‌پی‌ان همراه با مخاطرات جدی می‌دانند و نسبت به امكان مسدودی یا محدودیت سرویسی كه ارایه می‌دهند اعلام هشدار می‌كنند چون كه در این فرآیند هیچ تعهد، بیمه یا روش جبران خسارتی پیش روی آنها وجود ندارد.