صنعت برق یكی از صنایع زیربنایی و مادر محسوب شده و نقش بی‌بدیلی در توسعه سایر صنایع و رشد اقتصادی كشور ایفا می‌كند. در ایران، عمده برق كشور از طریق منابع فسیلی به دلیل ساختار و سبد انرژی كشور تامین می‌شود و نرخ تولید برق در نیروگاه‌های حرارتی همواره نقش تاثیرگذاری در تامین برق مطمئن كشور ایفا می‌كند. طبق آمار اتاق ایران، نیروگاه‌های سیكل تركیبی با ۳۵۷۹۵ مگاوات بیشترین سهم را در تامین برق در سال ۱۴۰۲ را به خود اختصاص داده است.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز، به نقل از «تعادل» پس از نیروگاه‌های سیكل تركیبی، به ترتیب نیروگاه‌های گازی با ۲۴۰۱۹ مگاوات، نیروگاه‌های بخاری با ۱۵۸۲۹ مگاوات، نیروگاه‌های تجدیدپذیر با ۱۴۳۰۵ مگاوات، نیروگاه‌های برقآبی با ۱۲۲۴۹ مگاوات بیشترین سهم را در نیروگاه‌های موجود تا پایان سال ۱۴۰۲ داشته‌اند.
نیروگاه‌های اتمی با ۲۰۵۶ مگاوات و نیروگاه‌های تولید پراكنده و دیزلی با ۲۸۹۳ مگاوات سهم كمتری از تولید برق را عهده‌دار بوده‌اند.
نیروگاه‌های برق به عنوان موسساتی كلیدی در تأمین انرژی برای جوامع مدرن، نقش بسیار مهمی دارند. با استفاده از تكنولوژی‌های پیشرفته و استفاده از منابع انرژی پاك، این نیروگاه‌ها می‌توانند به توسعه پایدار و حفظ محیط زیست كمك كنند.
از این رو، بهره‌گیری از روش‌ها و فناوری‌های به‌روز در عملكرد نیروگاه‌های برق امری بسیار حیاتی و ضروری است كه مستلزم توجه و تلاش مداوم مسوولان و صاحبان صنعت برق است. یكی از سیاست‌های راهبردی صنعت برق، توسعه ظرفیت نیروگاهی كشور از طریق بخش خصوصی بوده است.
در این راستا از برنامه چهارم توسعه به بعد، سرمایه‌گذاری در این صنعت از طریق قراردادهای ساخت، بهره‌برداری، مالكیت (BOO) و ساخت، بهره‌برداری و انتقال (BOT) تسهیل شد.
از یك‌طرف عدم توازن منابع و مصارف و مشكلات اقتصاد صنعت برق، باعث انباشته شدن مطالبات سرمایه‌گذاران و ناتوانی آنها در پرداخت هزینه‌ها و به‌خصوص بازپرداخت اقساط تسهیلات بانكی شده و شوك ارزی اخیر نیز بر ابعاد این مشكل افزوده است. از طرف دیگر، به علت محدودیت شدید منابع، تامین مالی پروژه‌های جدید به سختی صورت می‌گیرد یا متوقف شده است و در عین حال، معضل اول باعث تشدید دشواری تامین مالی پروژه‌های جدید نیز می‌شود.
همچنین توزیع برق در نیروگاه‌های برق یك فرآیند پیچیده است كه نیاز به هماهنگی بین مختلف زیرساخت‌ها، فناوری‌ها، و منابع انرژی دارد. با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، بهینه‌سازی عملكرد و استفاده از منابع انرژی پاك، می‌توان كارایی و پایداری در توزیع برق را بهبود بخشید و تأمین انرژی برای جوامع را تضمین كرد. از این رو، توسعه و بهبود شبكه‌های توزیع برق امری حیاتی و اساسی برای تأمین نیازهای انرژی جوامع مدرن است.
در همین زمینه مهدی اسلامی، كارشناس حوزه انرژی، اظهار كرد: نیروگاه‌ها نقش حیاتی در تأمین برق ایفا می‌كنند. سهم نیروگاه‌ها در تولید برق به عوامل مختلفی بستگی دارد كه از جمله مهم‌ترین آنها نوع نیروگاه‌ها است.
وی تصریح كرد: نیروگاه‌ها به انواع مختلفی مانند نیروگاه‌های حرارتی (سوخت‌های فسیلی مانند گاز، زغال سنگ و نفت) نیروگاه‌های آبی، نیروگاه‌های هسته‌ای و نیروگاه‌های تجدیدپذیر (مانند بادی و خورشیدی) تقسیم می‌شوند.
وی عنوان كرد: برخی كشورها منابع طبیعی بیشتری دارند كه باعث می‌شود یك نوع نیروگاه بیشتر استفاده شود. برای مثال، كشورهایی كه منابع آب فراوان دارند، بیشتر از نیروگاه‌های آبی استفاده می‌كنند.
وی بیان كرد: سیاست‌های دولتی و مقررات می‌توانند بر سهم انواع مختلف نیروگاه‌ها در تولید برق تأثیر بگذارند. برخی كشورها به دلیل مسائل زیست‌محیطی و كاهش آلایندگی به سمت استفاده بیشتر از منابع تجدیدپذیر حركت می‌كنند.
اسلامی گفت: در سطح جهانی، نیروگاه‌های حرارتی (سوخت‌های فسیلی) همچنان بیشترین سهم را در تولید برق دارند، اگرچه سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر در حال افزایش است. برای مثال، در سال‌های اخیر بسیاری از كشورها سرمایه‌گذاری‌های زیادی در انرژی‌های بادی و خورشیدی انجام داده‌اند.
وی تاكید كرد: نیروگاه‌های حرارتی سهم عمده‌ای در تولید برق دارند، ولی تلاش‌هایی برای افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر نیز در حال انجام است. نیروگاه‌های آبی و انرژی‌های تجدیدپذیر دیگر نیز به‌طور فزاینده‌ای به شبكه برق كشور اضافه می‌شوند.
وی با اشاره به اینكه زیرساخت‌های نیروگاهی در بسیاری از كشورها می‌توانند با مشكلات مختلفی مواجه شوند، گفت: این مشكلات می‌توانند به دلایل فنی، مالی، مدیریتی و محیطی باشند. بسیاری از نیروگاه‌ها قدیمی هستند و به دلیل عدم نوسازی و نگهداری مناسب، كارایی و بهره‌وری آنها كاهش یافته است. این امر می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و كاهش قابلیت اطمینان تولید برق شود.
وی خاطرنشان كرد: توسعه و نگهداری زیرساخت‌های نیروگاهی نیازمند سرمایه‌گذاری‌های كلان است. در برخی كشورها، كمبود بودجه و سرمایه‌گذاری كافی می‌تواند به مشكلات جدی در بخش تولید برق منجر شود.
وی ادامه داد: نیروگاه‌های حرارتی كه از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌كنند، می‌توانند تأثیرات منفی زیادی بر محیط‌زیست داشته باشند. قوانین سختگیرانه زیست‌محیطی ممكن است نیازمند تغییراتی در زیرساخت‌ها باشند كه هزینه‌بر است.
به گفته اسلامی، تغییرات در تقاضای برق می‌تواند فشار زیادی بر زیرساخت‌های موجود وارد كند. به‌ویژه در كشورهایی كه رشد جمعیت و توسعه صنعتی سریعی دارند، نیاز به افزایش ظرفیت تولید برق وجود دارد.
وی عنوان كرد: فناوری‌های قدیمی ممكن است كارایی كمتری داشته باشند و نیازمند به‌روزرسانی باشند. علاوه بر این، پذیرش فناوری‌های جدید مانند انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند تغییرات ساختاری در شبكه برق است.
وی در پایان اظهار داشت: برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری برای نوسازی و بهبود زیرساخت‌ها و همچنین افزایش بهره‌وری و استفاده از منابع تجدیدپذیر می‌تواند به حل مشكلات نیروگاهی كمك كند.
مطالب مرتبط: