با ورود به فصل سرما، مساله ناترازی گاز طبیعی در ایران به یكی از مهمترین دغدغههای اقتصادی و اجتماعی كشور تبدیل میشود. این مشكل كه به كاهش تولید و توزیع بهینه انرژی منجر میشود، از كمبود ظرفیت تولید و ضعف زیرساختهای انتقال و توزیع گاز ناشی میشود. برای رفع این ناترازی و تامین نیازهای داخلی كشور، برخی كارشناسان براین اعتقادند كه دستكم به ۸۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری در صنعت گاز نیاز داریم.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز به نقل از «تعادل»، ناترازی گاز در ایران ناشی از عواملی پیچیده و چندجانبه است. ایران دارای دومین ذخایر گازی بزرگ جهان است، اما با وجود این ظرفیت عظیم، به دلیل عدم سرمایهگذاری كافی و تكنولوژی بهروز، توانایی بهرهبرداری كامل از این ذخایر را ندارد. بسیاری از تاسیسات و تجهیزات صنعت گاز در ایران قدیمی و فرسوده هستند و این موضوع باعث كاهش بهرهوری و افزایش اتلاف گاز در مراحل مختلف تولید و توزیع میشود.
در همین زمینه، محمد ترابی، كارشناس حوزه انرژی اظهار كرد: مصرف گاز در ایران طی سالهای اخیر به دلایل مختلف از جمله توسعه صنعتی، افزایش جمعیت، و قیمتهای پایین انرژی، افزایش یافته است.
این افزایش تقاضا بدون توجه به ظرفیتهای تولید، باعث فشار بیشتر بر منابع گاز و ایجاد ناترازی میشود. وی تصریح كرد: به دلیل محدودیتهای مالی، تحریمهای بینالمللی و كمبود تكنولوژیهای پیشرفته، ایران نتوانسته است ظرفیت تولید خود را همگام با نیازهای داخلی و استانداردهای جهانی ارتقا دهد.
وی گفت: برای افزایش ظرفیت تولید از میادین جدید و توسعه میادین فعلی، نیازمند سرمایهگذاری در حوزه اكتشاف، حفاری و بهرهبرداری هستیم. این بخش نیازمند دستكم ۴۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری است تا بتواند نیازهای داخلی را پوشش دهد.
وی عنوان كرد: فرسودگی زیرساختها یكی از دلایل اصلی اتلاف گاز است. برای كاهش هدررفت انرژی در فرآیند انتقال و توزیع، حدود ۲۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری جهت بازسازی و بهروزرسانی شبكههای انتقال و توزیع مورد نیاز است.
وی بیان كرد: استفاده از تكنولوژیهای نوین مانند سیستمهای بازیابی گاز فلر، ابزارهای پایش دیجیتال و روشهای بهرهوری انرژی میتواند به بهبود كارایی تولید كمك كند. این بخش نیز حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز دارد.
وی معتقد است ذخیرهسازی گاز در مخازن زیرزمینی میتواند به تامین نیاز در زمانهای اوج مصرف كمك كند و حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری برای ساخت این تاسیسات نیاز است.
ترابی با بیان اینكه یكی از مهمترین گامها برای رفع ناترازی گاز، افزایش ظرفیت تولید از میادین مختلف است، گفت: سرمایهگذاری در اكتشاف و بهرهبرداری از میادین جدید و همچنین بهینهسازی و توسعه میادین قدیمی میتواند بخش قابلتوجهی از نیاز داخلی را برآورده كند. باید از تكنولوژیهای پیشرفته و روشهای بهینه حفاری و بهرهبرداری بهره گیرد تا با كمترین هزینه، حداكثر تولید را داشته باشد.
وی خاطرنشان كرد: یكی از چالشهای بزرگ صنعت گاز در ایران، فرسودگی خطوط انتقال و توزیع گاز است كه باعث اتلاف فراوان انرژی میشود. بازسازی و بهروزرسانی این خطوط، نصب تجهیزات جدید و كنترل نشتیها از جمله اقداماتی است كه میتواند به بهبود بازدهی و كاهش هدررفت كمك كند.
وی عنوان كرد: توسعه ظرفیتهای ذخیرهسازی گاز در مخازن زیرزمینی و نیز ترویج فرهنگ مدیریت مصرف در زمانهای اوج مصرف میتواند به كاهش فشار بر شبكه و مدیریت بهتر منابع كمك كند.
ایران میتواند از تجارب كشورهای موفق در این حوزه، مانند نروژ و روسیه بهره گیرد. وی با اشاره به اینكه ساختار قیمتگذاری گاز در ایران یكی از دلایل اصلی افزایش بیرویه مصرف است، گفت: كاهش یارانههای انرژی و اصلاح قیمتها میتواند به كنترل مصرف و كاهش فشار بر منابع كمك كند. در این راستا، اجرای سیاستهای قیمتگذاری هوشمندانه و متناسب با توان اقتصادی اقشار مختلف جامعه ضروری است.
وی با بیان اینكه رفع ناترازی گاز نیازمند جذب سرمایهگذاری خارجی است، عنوان كرد: با توجه به محدودیتهای مالی داخلی، ورود سرمایهگذاران خارجی و همكاری با شركتهای بینالمللی میتواند به تامین مالی و انتقال تكنولوژی كمك كند. برای این منظور، بهبود فضای كسبوكار و كاهش موانع قانونی ضروری است.
وی تصریح كرد: استفاده از تكنولوژیهای بازیابی انرژی و كاهش اتلاف گاز فلر از جمله راهكارهای بهبود بهرهوری است. سرمایهگذاری در این حوزه میتواند به صرفهجویی در مصرف انرژی و بهبود عملكرد صنعت گاز كمك كند.
وی اظهار كرد: رفع ناترازی گاز نیازمند سرمایهگذاریهای كلان و اصلاحات ساختاری است. با توجه به منابع عظیم گازی ایران و فرصتهای اقتصادی حاصل از آن، اقدام به موقع در این زمینه میتواند به رشد اقتصادی و بهبود كیفیت زندگی مردم كمك كند.