وضعیت اتکا به انرژی ارزان و مواد اولیه صنعتی برای صنایع بزرگ بورسی کشور در بلندمدت پایدار نیست. نه تنها از توسعه کالا‌های با ارزش افزوده جلوگیری می‌کند، بلکه مانع رشد و رقابت این صنایع در بازار جهانی می‌شود. بنابراین تغییر رویکرد به سمت تحقیق و توسعه (R&D) و تکمیل زنجیره ارزش به منظور پرورش نوآوری، افزایش بهره‌وری و ایجاد محصولات با ارزش بالاتر ضروری است.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز به نقل از جوان آنلاین، یکی از دلایل کلیدی که چرا رویکرد فعلی نیاز به تغییر دارد، تأکید نداشتن بر فعالیت‌های تحقیق و توسعه است. صنایع بورسی در کشور عمدتاً بر استخراج و صادرات منابع طبیعی بدون سرمایه‌گذاری زیاد در تحقیق و توسعه متمرکز شده‌اند، این موضوع منجر به توانایی محدود برای توسعه فناوری‌های جدید، بهبود فرآیند‌های تولید و ارتقای کیفیت محصول شده است. بدون نوآوری و بهبود مستمر، این صنایع نمی‌توانند در بازار جهانی که پیشرفت‌های فناوری نقش مهمی ایفا می‌کند، رقابتی باقی بمانند.
تکمیل زنجیره ارزش مستلزم سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های پایین دستی مانند فرآوری، پالایش و تولید کالا‌های نهایی است. این امکان استخراج ارزش بالاتر از مواد خام را فراهم و مشاغلی با نیاز‌های مهارتی بیشتری ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، در صنعت پتروشیمی، به جای صادرات نفت خام یا محصولات کم ارزش مانند متانول، نیاز به سرمایه گذاری در توسعه قابلیت‌های تولید محصولات با ارزش بالا مانند اوره یا برق برای صادرات وجود دارد.
با تمرکز بر فعالیت‌های پایین دستی، صنعت می‌تواند سهم بیشتری از ارزش ایجاد شده در فرآیند تولید را به خود اختصاص دهد، بنابراین با ارائه اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه، زمینه سرمایه‌گذاری لازم صنایع بزرگ بورسی در تکمیل زنجیره ارزش را فراهم خواهد کرد.
در همین زمینه بخوانید
بررسی «راهکارهای افزایش بهره‌وری انرژی در برنامه هفتم» در عصرانه بهره وری
تحول اداری و افزایش بهره‌وری از محوری‌ترین نکات برنامه هفتم توسعه است
راهکارهای برنامه هفتم برای مقابله با بحران کم‌آبی
لایحه برنامه هفتم توسعه، کفایت لازم برای حل بحران آب را ندارد
این تغییر جهت تکمیل زنجیره ارزش نه تنها به ارزش اقتصاد می‌افزاید، بلکه وابستگی به کالا‌های وارداتی را نیز کاهش می‌دهد. در حال حاضر صادرات کشور در مقایسه با واردات آن از ارزش بسیار پایینی برخوردار است. این عدم تعادل رقابت پذیری صنایع داخلی را تضعیف می‌کند و منجر به تراز تجاری منفی می‌شود. با تمرکز بر افزایش محتوای ارزش افزوده کالا‌های صادراتی از طریق تلاش‌های تحقیق و توسعه و توسعه کامل زنجیره ارزش، کشور می‌تواند وابستگی خود را به واردات کاهش و عملکرد کلی اقتصادی خود را ارتقا دهد.
علاوه بر این، اتخاذ رویکردی که بر تحقیق و توسعه تأکید دارد و زنجیره ارزش را تکمیل می‌کند، می‌تواند منجر به بهبود بهره‌وری و کارایی در صنایع بورس شود. از طریق پیشرفت‌های تکنولوژیکی و نوآوری‌های فرآیندی، این صنایع می‌توانند استفاده از منابع خود را بهینه کنند، ضایعات را کاهش و کیفیت و کمیت خروجی خود را افزایش دهند. این امر به نوبه خود می‌تواند منجر به صرفه جویی در هزینه، سودآوری بیشتر و افزایش رقابت در بازار جهانی شود.
در همین زمینه نیز رویکرد برنامه هفتم توسعه در هدایت سرمایه‌گذاری صنایع بزرگ معدنی، فولادی، پتروشیمیایی و پتروپالایشگاهی به سمت تکمیل زنجیره ارزش نیز بوده است؛ رویکردی که صنایع بزرگ بورسی کشور را به سمت تحقیق و توسعه و تکمیل زنجیره ارزش به منظور پرورش نوآوری، افزایش بهره‌وری و ایجاد محصولات با ارزش بالاتر هدایت می‌کند.
با تغییر تمرکز به سمت تلاش‌های تحقیق و توسعه و سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های پایین دستی، این صنایع می‌توانند رشد پایداری ایجاد کنند، وابستگی به کالا‌های وارداتی را کاهش و رقابت‌پذیری خود را در بازار جهانی افزایش دهند. ایجاد یک محیط توانمند که از نوآوری و خلق ارزش حمایت می‌کند، برای تحقق این تحول ضروری است.
تکمیل زنجیره ارزش افزوده و توسعه صنایع پایین‌دستی یک الزام راهبردی برای توسعه صنعتی است و دولت باید در این زمینه گام بردارد، البته دولت فعلی در تلاش برای چرخاندن چرخ‌های اقتصادی با توجه به همه ابعاد این حوزه است و توسعه صنایع پایین‌دستی نیز در همین راستا قابل ارزیابی است. فارغ از آنچه باید شود، چگونگی انجام آن مهم است، چه آنکه همیشه «اجرای خوب» از «برنامه خوب» مهم‌تر است.
مطالب مرتبط: