مهاجرت این روزها گریبان گروههایی که بعد از تحصیل به فکر ایجاد یک کسبوکار شخصی افتادهاند را گرفته و به گفته مسئولان، حالا به شرکتهای دانشبنیان و استارتآپها هم رسیده است.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز به نقل از روزنامه هم میهن، افرادی که تلاش میکردند تا بتوانند راهی برای کسب درآمد و ماندن در کشور پیدا کنند، حالا به فکر راهی برای خروج از کشور افتادهاند.
روحالله دهقانیفیروزآبادی، معاون علم و فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری، تیرماه پارسال که رئیس جهاددانشگاهی بود گفت که کشور پر از شرکتهای دانشبنیان اسمی و غیراسمی شده است. او پارسال برای اولینبار مدعی شد که در کشور نه با مهاجرت نخبگان، بلکه با معضل مهاجرت شرکتهای دانشبنیان روبهرو شدیم.
فیروزآبادی تاکید کرده بود: «درحالحاضر کشوری مانند امارات ۱۰۰ هزار ویزای طلایی به فناوران میدهد و ترکیه و کشورهای دورتر، جوانان ما را جذب میکنند. او مدعی شد که علت بروز این مهاجرتها این است که دانشبنیانها در ایران «فناوریهایی تولید میکنند که در کشورمان مشتری ندارد.»
بهنظر میرسد که فرآیند خروج شرکتهای دانشبنیان از کشور، در سالهای اخیر جدیتر شده است. براساس آخرین اطلاعات سالنامه مهاجرتی ایران، شاخص مهاجرفرستی ایران، رتبه ۵۴ پیدا کرده است.
در بخشی از اطلاعات اولیه این سالنامه آمده است: «درحالیکه رتبه ایران در پذیرش و ارسال مهاجر به جهان در چارک اول قـرار دارد و رتبه دانشجوپذیری و دانشجوفرستی کشور نیز تقریباً برابر است، ولی در شاخصهایی چون رقابتپذیری برای استعدادها و فرار مغزها، در رتبههای پایین قرار گرفته است.
این مسئله بهنوعی بیانگر کیفیت مهاجران ورودی و خروجی کشور است که نشان میدهد بهدلیل عدم امکان رقابت بر سر استعدادها، مهاجران خروجی کشور کیفیت بالاتری از مهاجران ورودی به کشور دارند.»
چرا مهاجرت به دانشبنیانها رسید؟
برای پاسخ به این پرسش که چرا مهاجرت به شرکتهای دانشبنیان رسیده است، دلایل زیادی عنوان میشود.
احمد امامی، عضو هیئتعلمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد است. او معتقد است که سختگیری نهادها و حمایت ناکافی آنها از شرکتهای دانشبنیان یکی از دلایل اصلی مهاجرت نخبگان و فعالان شرکتهای دانشبنیان است. تعدادی از دانشجویان او اقدام به تاسیس شرکتهای دانشبنیان داروسازی کردند اما او معتقد است که سختگیریهای سازمان غذا و دارو بر مبانی کارآزمایی بالینی و هزینههای مربوط به سازمانهای بازرسی فرآیند تاسیس شرکتهای دانشبنیان را سخت کرده است.
کامران شورگشتی هم دانشآموخته دکتری رشته داروسازی و مدیرعامل یک شرکت دانشبنیان داروسازی در مشهد است. هدف او مثل باقی افرادی که شرکت دانشبنیان تاسیس میکنند، کارآفرینی و اشتغال تیمی جوانان است.
او درباره چالشهای تاسیس شرکتهای دانشبنیان میگوید: «در بخشهای مختلف شاهد سختگیری نهادهای مربوطه هستیم. در زمینه تامین سرمایه توقعی از سازمانها نداریم اما براساس مصوبه کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مجلس، سازمانها میتوانند فضاهای بلااستفاده خود را در اختیار شرکتهای دانشبنیان متقاضی قرار دهند که متاسفانه مدت اجاره این فضاها کوتاه است و سرمایهگذاران پس از تلاشی که برای جذبشان کردیم بهدلیل این موضوع، از عقد قرارداد منصرف میشوند.»
شورگشتی البته از همکاری نکردن شوراهای مربوط هم گلایه دارد: «همچنین داروسازان تحصیلات تکمیلی برای دریافت تاییدیه سازمان غذا و دارو و فعالیت بهعنوان مسئول فنی، ملزم به اخذ مدرک دکترا و پایان دوران تعهد خدمتاند، اما دانشکده برای بهکارگیری این دانشجویان اعلام نیاز نمیکند درنتیجه دانشجویان دکترا متقاضی گذراندن دوره تعهد میتوانند طرحشان را در شرکتهای دانشبنیان و صنعتی بگذرانند و نیاز را در این بخش رفع کنند که متاسفانه شورای تخصصی داروسازی تاکنون با این موضوع موافقت نکرده است.»
افسانه حیدری، دانشآموخته شیمی تجزیه در مقطع دکتراست و بهعنوان مدیر بخش تحقیق و توسعه شرکتی دانشبنیان دارویی فعالیت دارد. او روی گیاهان دارویی پژوهش کرده است و همچون سایر افراد فعال در این حوزه از توسعه نیروی انسانی در این حوزه گلایه دارد: «برای اعمال هرگونه تغییرات و حتی بهبود محصول، نیاز به کارآزمایی بالینی داریم که هزینههای آن را هیچکدام از نهادهای حمایتکننده تقبل نمیکنند؛ علاوه بر این نبود آزمایشگاه همکار غذا و دارو در شرق کشور، مسیر دریافت تاییدیه تولیدات را با چالش همراه میکند.»