پديده سالمندی بر اندازه و تركيب نيروی كار كه نقش مهي در رشد اقتصادي و ارتقای بهره‌وری دارد، تأثير میگذارد. كشورهاي با نرخ باروري پايين يا رو به كاهش، با افزايش بسيار كم يا حتي كاهش عرضه نيروي كار مواجه هستند. كاهش تعداد شاغلا‌ن ممكن است اثرهاي منفي بر رشد اقتصادي، ارتقای بهره‌وری و تأمين رفاه همگاني در سطح كلا‌ن داشته باشد.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز به نقل از وبسایت سازمان بهره وری، كاهش روند رشد جمعيت در واقع منجر به سنگين‌تر‌شدن وظيفه تأمين نيازهاي روزافزون جمعيت سالمند خواهد شد و اين مسئله مي‌تواند بر شيوه‌هاي توليد کالاها و خدمات و کارآيي كلي اقتصاد اثرگذار باشد. يكي از چالش‌هاي اساسی كشورهاي داراي نرخ باروري پايين، حفظ سطح رفاه جامعه هم‌زمان با سالمندي تدريجي نيروي كار است.
برآوردهای سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی حاکی از آن است که تا سال 2030 میلادی جمعیت سالمندان در دنیا از 9درصد به 16درصد و در ایران از 6/5 درصد به 17/5 درصد خواهد رسید . از نظر ساختار سني جمعيت نتايج سرشماري‌ها بيان‌كننده اين است كه رشد بي‌‌رويه و پرشتاب جمعيت در دهه اول بعد از انقلا‌ب سبب گستردگي قاعده هرم سني يعني جمعيت جوان در ايران شده است و تعداد سالمندان ایران از کمتر از 1/2میلیون نفر در سال 1335 با بیش از 6 برابرشدن در سال 1395 به بالای 7/4 میلیون نفر رسیده است.
این در حالی است که جمعیت کشور طی این مدت کمی بیشتر از 4 برابر شده است و سرعت افزایش سالمندان در 60 سال گذشته حدود دوبرابر جمعیت کشور افزایش یافته است. در آخرین سرشماری کشور در سال 1395 سهم سالمندان 60 ساله و بیشتر 9/3 در صد بوده که از سال 1355 با 5/3 درصد همواره روند افزایشی داشته است.
به طوری که رشد مطلق جمعیت کشور در دوره 1385-1395 به‌طور متوسط حدود 26/1درصد بوده است. در حالی که این میزان برای سالمندان 60 ساله و بیشر طی همین دوره حدود 8/3 درصد یعنی 3برابر به‌دست آمده است. این روند با توجه به انبوه موالیدی که در دهه 60 داشتیم باعث می‌شود در سال‌های آینده روند افزایشی تعداد و نسبت سالمندان با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند.
به عبارت ديگر، مي‌توان گفت جمعيت سالمند كشور در عرض بيست سال (1405-1385) نزديك به سه برابر خواهد شد. براساس منابع علمي جمعيت‌شناختي زماني كه 8 درصد جمعيت را افراد 65 ساله و بالا‌تر يا 12 درصد جمعيت را افراد 60 ساله و بالا‌تر تشكيل دهد، پديده سالمندي استقرار مي‌يابد. سالمندان براساس طبقه‌بندی سازمان بهداشت جهانی خود به سه گروه سالمندان جوان، سالمندان سالمند و سالمندان کهنسال طبقه‌بندی می‌شوند که در ایران بیش از 70درصد سالمندان جوان هستند.
اگر رشد بهره‌وری به‌اندازه‌ای نباشد كه بتواند تغييرات احتمالی ناشی از عرضه نيروی كار را جبران كند، حفظ وضع موجود و بهبود استانداردهای زندگی با وجود افزايش جمعيت سالمند بسيار سنگين و مشكل می‌شود.
از آنجایی که در سطح كلا‌ن اقتصادی، بهره‌وری از طريق پيشرفت در علم و دانش ارتقاء می‌يابد. اين پيشرفت‌ها منجر به نوآوری‌هايي در شيوه‌های كاری جديد، توسعه فناوری‌های نوين و توليدات جديد می‌شود.
با توجه به اينكه نوآوری‌ها بيشتر بين شاغلا‌ن جوان مشاهده مي‌شود، كوچك‌شدن سهم شاغلا‌ن جوان در نيروي كار منجر به پيشرفت كُند در علوم و فناوري مي‌شود و اين مسئله اثر معكوسي بر رشد بهره‌وري دارد. از طرفي، عامل تجربه مي‌تواند كاهش بهره‌وري ناشي از افزايش سن را جبران كند مشروط بر اينكه تغيير در ساختار سازماني، استفاده مؤثر از فناوري اطلا‌عات و ارتباطات، دستيابي بيشتر به آموزش و بازآموزي شاغلا‌ن به‌عنوان ابزارهايي براي حفظ يا بهبود بهره‌وري تعريف شود.
بنابراين در كشورهايي كه به‌خاطر سالمندي جمعيت بايد رشد بهره‌وري كار ارتقاء يابد ضرورت سرمايه‌گذاري در سرمايه انساني، تحقيق و توسعه و سرمايه فيزيكي احساس مي‌شود.