سدهای زیرزمینی با توجه به هزینه پایین، روش ساخت آسان، ذخیره آب بهداشتی و مزایای بسیاری که نسبت به سدهای سطحی دارد و به خصوص با توجه به آب‌وهوای خشک و نیمه‌خشک ایران می‌تواند یک روش مقرون به صرفه و ساده برای استفاده از آب‌های زیرزمینی باشد.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز به نقل از وبسایت سازمان بهره وری، گیتا جهانگیری، مشاور این سازمان در یادداشتی نوشته است:
در ادبیات مدیریت منابع آب به مخازن آب زیرزمینی، سد زیرزمینی نیز اطلاق می‌شود و تفاوت آن با سایر مخازن آب این است که میزان نگهداشت آب از 35 هزار مترمکعب فراتر است. سد زیرزمینی از جمله تکنیک‌هایی است که به کمک آن می‌توان از طریق بهبود منابع آبی موجود، بهره‌وری از آنها را افزایش داد.
در مناطق خشک که تبخیر بالاست و جریانات زیرسطحی نیز یا به داخل حوضچه‌های کویری تخلیه و شور می‌شوند یا از دسترس خارج و بلااستفاده می‌شوند، احداث سدهای زیرزمینی روشی مناسب جهت استفاده از این گونه منابع آبی است. همچنین می‌توان با جمع‌آوری و استحصال آب‌هایی که از دسترس خارج می‌شوند (نشت آب و بازگشت به لایه‌های زیرین) به هنگام خشکسالی به مقابله با بحران کم‌آبی پرداخت و میزان هدررفت آب را کاهش داد. تامین آب شرب مصرف، مدیریت منابع آب و جلوگیری از پیشروی آب شور به منابع آب زیرزمینی از جمله اهدافی است که ساخت سدهای زیرزمینی را توجیه می‌کند.
سد زیرزمینی می‌تواند با اهداف زیر طراحی شود:
به طور کلی تامین آب مصرفی
• مدیریت منابع آب (مانند مسدود کردن چند چشمه یا قنات و هدایت آب آنها به چشمه اصلی یا مادر چاه قنوات)
• جلوگیری از پیشروی آب شور به آب زیرزمینی مانند سواحل و دشت‌های نمک
• یا به دلایل زیست محیطی مانند پخش آلودگی یا تشعشعات هسته‌ای و اثرات سوء آنها بر آب‌های زیرزمینی
مزایای سدهای زیرزمینی نسبت به سد سطحی:
– بسیار پایین‌تر بودن
– نزدیکتر بودن سد به محل مصرف
– عدم کاهش آب به علت تبخیر سطحی
– بهداشتی‌تر بودن مصرف آب آن به علت گندزدایی از میکروب و ویروس‌هایی که اغلب در آب‌های پشت سدها وجود دارد
– توزیع آب سدهای سطحی به وسیله کانال‌کشی بسیار گران است
– تکنولوژی ساخت بسیار ساده
سدهای زیرزمینی با توجه به هزینه پایین، روش ساخت آسان، ذخیره آب بهداشتی و مزایای بسیاری که نسبت به سدهای سطحی دارد و به خصوص با توجه به آب‌وهوای خشک و نیمه‌خشک ایران می‌تواند یک روش مقرون به صرفه و ساده برای استفاده از آب‌های زیرزمینی باشد. به طور حتم با احداث سدهای زیرزمینی امکان استفاده بهتر با توسعه منابع آب زیرزمینی، بهره‌وری بالاتر و تاب‌آوری منابع آب وجود دارد. از سدهای زیرزمینی کشور می‌توان به سد کهنوج کرمان، کوهرز کرمان، خرائق یزد و… اشاره کرد.