با فرارسیدن فصل سرما و افزایش تقاضای گاز برای مصارف خانگی، تامین سوخت نیروگاهها برای تولید برق به یكی از چالشهای مهم كشور تبدیل شده است. كاهش دسترسی نیروگاهها به گاز و نیاز به استفاده از سوختهای جایگزین، مسائل زیستمحیطی، هزینههای بالای سوخت مایع و افت كارایی نیروگاهها از جمله چالشهای پیشروی صنعت انرژی كشور هستند. برای جلوگیری از خاموشیها و به حداقل رساندن تبعات زیستمحیطی و اقتصادی، نیازمند برنامهریزی دقیق، مدیریت مصرف و اجرای سیاستهای عملی در تامین سوخت نیروگاهها هستیم.
به گزارش پایگاه خبری بهره ورنیوز به نقل از تعادل، با آغاز فصل سرما، تقاضای گاز در بخش خانگی بهطور چشمگیری افزایش مییابد. این افزایش تقاضا اولویت استفاده از گاز را به مصارف خانگی میدهد و دسترسی نیروگاهها به این منبع انرژی را محدود میكند.
تولید گاز به دلیل محدودیتهای استخراج و زیرساختهای فرسوده و در برخی موارد عدم سرمایهگذاری كافی در حوزه تولید و بهرهبرداری بهویژه در زمستان با مشكلاتی روبهرو میشود. این كاهش تولید باعث ایجاد ناترازی بین عرضه و تقاضا شده و سوخت نیروگاهها را تحت تاثیر قرار میدهد.
با كاهش دسترسی به گاز طبیعی، نیروگاهها به ناچار به سمت استفاده از سوختهای جایگزین مانند نفت كوره و گازوییل میروند. این سوختها علاوه بر هزینههای بالاتر، موجب آلودگیهای زیستمحیطی شدیدتری میشوند و سلامت عمومی را تهدید میكنند.
انتقال سوختهای مایع مانند نفت كوره و گازوییل به نیروگاهها نیازمند زیرساختهای مناسب، مانند خطوط لوله و مخازن ذخیرهسازی است. این زیرساختها در برخی مناطق كشور بهاندازه كافی توسعه نیافتهاند و همین موضوع انتقال سوخت به نیروگاهها را با چالشهای جدی مواجه میكند. بسیاری از نیروگاههای ایران قدیمی هستند و كارایی لازم را برای استفاده از سوختهای جایگزین ندارند. این فرسودگی موجب افت بازدهی و افزایش هزینههای نگهداری و بهرهبرداری میشود و كارایی نیروگاهها را بهشدت تحت تاثیر قرار میدهد.
سوختهای مایع مانند نفت كوره و گازوییل حاوی گوگرد و آلایندههای زیادی هستند. استفاده از این سوختها در نیروگاهها منجر به تولید گازهای گلخانهای و آلایندههای خطرناك میشود و كیفیت هوا را بهویژه در شهرهای بزرگ كاهش میدهد.
تامین سوخت مایع و انتقال آن به نیروگاهها نیازمند هزینههای اضافی است. همچنین این سوختها نسبت به گاز طبیعی بازدهی پایینتری دارند و نیاز به هزینههای بیشتری برای نگهداری و بهرهبرداری از تجهیزات دارند.
آلودگی ناشی از سوختهای مایع نهتنها بر محیط زیست، بلكه بر سلامت عمومی نیز تاثیر منفی دارد. افزایش بیماریهای تنفسی و مشكلات قلبی در مناطق پرجمعیت و مجاور نیروگاهها از جمله نتایج استفاده گسترده از سوختهای مایع است.
در همین زمینه، مهدی اسلامی، كارشناس حوزه انرژی اظهار كرد: با ایجاد مخازن ذخیرهسازی زیرزمینی گاز طبیعی میتوان در فصل تابستان كه تقاضا كمتر است، ذخایر گاز را افزایش داد و در فصل زمستان از این منابع استفاده كرد. این امر میتواند تا حد زیادی به رفع ناترازی در تامین سوخت نیروگاهها كمك كند. كشورهایی مانند نروژ و روسیه با ایجاد مخازن عظیم ذخیرهسازی، این مشكل را بهطور موثر حل كردهاند.
وی تصریح كرد: كاهش مصرف انرژی در بخش خانگی و تجاری از طریق فرهنگسازی، استفاده از تجهیزات كممصرف و اجرای طرحهای تشویقی برای كاهش مصرف میتواند بخشی از فشار بر شبكه گاز را كاهش دهد و انرژی بیشتری برای تامین نیازهای نیروگاهها آزاد كند.
وی عنوان كرد: ساخت و بهسازی نیروگاهها برای استفاده از سوختهای مختلف مانند گاز، نفت كوره و گازوییل میتواند در مواقع بحران و كمبود گاز انعطافپذیری بیشتری به سیستم بدهد. نیروگاههای تركیبی میتوانند در شرایط محدودیت تامین گاز بهراحتی به سوختهای دیگر تغییر كنند و به این ترتیب از خطرات قطعی برق كاسته شود.
وی بیان كرد: استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی میتواند نیاز به سوختهای فسیلی را كاهش دهد و بهویژه در شرایط كمبود گاز، به عنوان یك منبع انرژی جایگزین و پاك مورد استفاده قرار گیرد. سرمایهگذاری در این بخش میتواند در درازمدت به بهبود پایداری سیستم انرژی كشور كمك كند.
به گفته وی، اصلاح قیمتگذاری انرژی و كاهش یارانهها به مدیریت بهتر مصرف و كاهش تقاضای غیرضروری كمك میكند. این امر میتواند منابع بیشتری را برای تامین سوخت نیروگاهها فراهم كند. اصلاح قیمتها و شفافسازی هزینههای واقعی میتواند مصرفكنندگان را به مصرف بهینهتر انرژی تشویق كند.
وی اظهار كرد: بهبود و توسعه زیرساختهای حملونقل و ذخیرهسازی سوخت مایع در نیروگاهها میتواند به انتقال سریع و موثر سوخت كمك كند. احداث مخازن ذخیرهسازی در نزدیكی نیروگاهها و بهروزرسانی سیستمهای حملونقل سوخت از جمله اقداماتی است كه میتواند امنیت تامین سوخت را افزایش دهد.
به گفته اسلامی، سرمایهگذاری در اكتشاف و بهرهبرداری از میادین گازی جدید و افزایش تولید گاز از میادین موجود میتواند در بلندمدت به تامین پایدار سوخت برای نیروگاهها كمك كند. این امر به تخصیص منابع لازم و بهرهبرداری بهینه از ذخایر گازی كشور نیاز دارد.
وی خاطرنشان كرد: تامین پایدار سوخت نیروگاهها در فصل سرما یك نیاز حیاتی است كه در صورت عدم توجه به آن، كشور را با بحرانهای انرژی، آلودگی و مشكلات زیستمحیطی روبهرو خواهد كرد. برای جلوگیری از این بحران، اجرای مجموعهای از راهكارهای كوتاهمدت و بلندمدت، از جمله ذخیرهسازی گاز، بهینهسازی مصرف، توسعه زیرساختهای حملونقل سوخت مایع و سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر ضروری است.